ABD’nin Korumacı Ticaret Politikaları Üzerine Gelişmeler
ABD’nin korumacı ticaret politikaları, dünya genelinde hala önemli bir tartışma konusu olmayı sürdürüyor. Eski Başkan Donald Trump’ın uyguladığı tarifeler, uluslararası piyasalarda belirsizlik yaratarak, birçok ülkenin Washington’a ticaret heyetleri göndermesine neden oldu. Bu gelişme, piyasalardaki risk algısını bir nebze olsun hafifletti.
Trump, Truth Social üzerinden yaptığı açıklamada, 75’ten fazla ülkenin ticaret engelleri, tarifeler, kur manipülasyonu ve parasal olmayan tarifelerle ilgili çözüm arayışında kendileriyle temasa geçtiğini belirtti. Ayrıca, bu ülkelerin ABD’ye karşı herhangi bir misilleme yapmadığını, ek tarifelerin 90 gün süreyle askıya alındığını ve bu süre zarfında temel tarife oranının yüzde 10 olarak uygulanacağını ifade etti.
Öte yandan, Trump, Çin’e yönelik tarifeleri ise yüzde 125’e çıkarma kararı aldığını duyurdu. Bu adımın ardından, Çin’e uygulanan toplam tarife oranı, fentanil krizine bağlı ek vergilerle birlikte yüzde 145’i buldu. Trump’ın bazı ticaret ortaklarına yönelik tarifeleri 90 günlüğüne ertelemesine rağmen, Çin ile olan “tarife çekişmesi” devam ediyor. Bu durum, dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki gerilimin nasıl sonuçlanacağına dair soru işaretlerini artırıyor.
Kabine toplantısı sonrası konuşan Trump, Çin’in uzun yıllar boyunca gümrük tarifelerinden ABD’ye oranla daha fazla faydalandığını öne sürdü. Çin ile bir anlaşma yapma konusunda istekli olduğunu belirten Trump, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile doğrudan görüşüp görüşmeyeceğiyle ilgili soruya net bir yanıt vermedi, ancak Pekin ile temasa açık olduklarını vurguladı.
MAKROEKONOMİK VERİLER: ENFLASYON HIZ KESİYOR
Makroekonomik veriler, ABD’deki tarifelerin enflasyonist baskıları artıracağına dair endişelerin sürmesine rağmen, enflasyonun yavaşlamaya devam ettiğini gösteriyor. Mart ayında Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) aylık bazda yüzde 0,1 düşerken, yıllık bazda ise yüzde 2,4 ile beklentilerin altında kaldı. Bu durum, Mayıs 2020’den bu yana ilk kez TÜFE’nin aylık bazda azaldığını gösteriyor. Çekirdek TÜFE, yani enerji ve gıda dışındaki fiyatlar, Mart’ta aylık yüzde 0,1 artış gösterirken, yıllık artış oranı ise yüzde 2,8 oldu.
Tüketici enflasyonunun yavaşladığına dair verilerin ardından, ABD’de üretici fiyatları da Mart ayında beklentilerin tersine azalma kaydetti. Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), aylık yüzde 0,4 düşerken, yıllık artış yüzde 2,7 olarak gerçekleşti. Bunun yanı sıra, ABD federal hükümetinin bütçe açığı, Mart ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 32 oranında düşerek 161 milyar dolara geriledi.
FED’İN TUTANAKLARINDA TARİFE ENDİŞELERİ
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) son toplantısına dair yayımlanan tutanaklar, yatırımcılar tarafından dikkatle incelendi. Fed yetkilileri, istihdam ve ekonomik büyümeye yönelik aşağı yönlü risklerin, enflasyona yönelik ise yukarı yönlü risklerin arttığını belirtti. Tutanaklarda, hükümet politikalarının ekonomik görünüm üzerindeki belirsiz etkilerine dikkat çekildi ve ihtiyatlı bir yaklaşımın benimsenmesinin uygun olacağı vurgulandı.
ABD BORSALARI HAREKETLİ BİR HAFTAYI GERİDE BIRAKTI
New York Borsası, geçtiğimiz hafta dalgalı bir seyir izledi. Endekslerde hem sert düşüşler hem de yükselişler görülürken, haftalık bazda S&P 500 endeksi yüzde 5,70, Nasdaq yüzde 7,29, Dow Jones ise yüzde 4,95 değer kazandı. Tahvil piyasasında ise satıcılı bir hava hakimdi ve ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yaklaşık 47 baz puan artarak yüzde 4,47 seviyesinden kapandı. Analistler, Çin ve Hong Kong’un büyük miktarlarda ABD tahvili tuttuğuna dikkat çekerek, faiz hareketlerinin Çin’in büyük çapta tahvil satışı yapmış olabileceği şüphelerini artırdığını belirtiyor.
Altının ons fiyatı, güvenli liman talebinin etkisiyle 3.245 dolara kadar çıkarak rekor kırdı ve hafta sonunda 3.240 dolardan işlem gördü. Dolar endeksi ise haftalık bazda yüzde 2,8 düşüşle 100,1 puanda kapandı. Petrol fiyatları, tarifelerin küresel büyümeyi olumsuz etkileyeceğine dair endişeler nedeniyle baskı altında kalırken, Brent petrolün varil fiyatı yüzde 2,2 azalarak 64,3 dolara geriledi. Yeni hafta boyunca, salı günü New York Fed sanayi endeksi, çarşamba günü sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı ve ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell’ın konuşması, perşembe ise konut başlangıçları ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları izlenecek. Cuma günü ise Kutsal Cuma tatili nedeniyle piyasalar kapalı olacak.
AVRUPA BORSALARI DALGALI BİR SEYİR İZLEDİ
Avrupa borsaları, ABD ve Avrupa Birliği (AB) arasında karşılıklı tarife erteleme kararlarının ardından belirsizliklerle yüzleşti ve hafta boyunca satış baskısının etkisiyle negatif bir performans sergiledi. Ancak, ABD’nin tarife erteleme kararı, borsalardaki kayıpları bir nebze telafi etti. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Trump’ın Çin hariç diğer ticaret ortaklarına yönelik ek tarifeleri 90 gün boyunca askıya alma kararını duyurduktan sonra, bu adımı olumlu karşılayarak müzakerelere fırsat vermek istediklerini ifade etti.
Von der Leyen, bu sürecin başarılı olmaması durumunda karşı önlemlerin devreye gireceği uyarısını yaptı. Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile AB’nin serbest ticaret anlaşması müzakerelerine başlaması da piyasalarda olumlu karşılandı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde ise, tarifelerin ticaret üzerindeki etkilerini yakından izlediklerini ve fiyat istikrarı sağlamak için gerekli tüm araçları kullanmaya hazır olduklarını belirtti. Gelecek hafta açıklanacak ECB faiz kararları öncesinde, para piyasalarında ECB’nin faiz oranlarını 25 baz puan indirileceği tahmin ediliyor. Geçen hafta Fransa’daki CAC 40 endeksi yüzde 2,34, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 1,13, İtalya’daki MIB 30 endeksi ise yüzde 1,79 değer kaybetti.
ASYA BORSALARI NEGATİF SEYRETTİ
Geçtiğimiz hafta Asya borsaları, Çin ile ABD arasındaki tarife gerilimlerinin gölgesinde negatif bir seyir izledi. ABD’nin Çin’e yönelik tarifelerini yüzde 125’e çıkararak toplam ek tarife oranını yüzde 145’e yükseltmesi, ticaret savaşlarının derinleşeceği endişelerini artırdı. Ancak Çin hükümetinin piyasalara yeni teşvikler getireceği beklentileri, kayıpların daha fazla artmasını engelledi. Çin’de zorunlu karşılıklar ve politika faizlerinde yapılacak olası indirimler, piyasalarda olumlu bir etki yarattı. Trump’ın diğer ülkelere yönelik tarifeleri erteleme kararı, Çin pay piyasalarında da pozitif etki yarattı.
Çin’in yıllık bazda TÜFE’nin yüzde 0,1 azalarak tahminlerin altında gelmesi ve ÜFE’nin yüzde 2,5 düşüş göstermesi, Çin ekonomisinde deflasyon sinyallerinin güçlendiğini gösterdi. Bu gelişmelerle birlikte, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,34, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,58, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 8,47 ve Çin’de Şanghay Bileşik endeksi yüzde 3,11 değer kaybetti.
YURT İÇİ GÜNDEM: TCMB’NİN FAİZ KARARI TAKİP EDİLECEK
Yurt içinde geçen hafta sakin bir seyir izlenirken, Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 0,01’lik küçük bir artışla 9.380,95 puandan kapattı. Gelecek hafta, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) faiz kararı ve ödemeler dengesi verileri dikkatle izlenecek. Ekonomistler, TCMB’nin politika faizini yüzde 42,5 seviyesinde sabit tutmasını bekliyor. Ayrıca, yıl sonu faiz beklentisi medyanı ise yüzde 34,50 civarında. Gelecek hafta açıklanacak verilere göre, cari işlemler açığının şubat ayında 4,33 milyar dolar olması bekleniyor. Dolar/TL ise haftalık bazda yüzde 0,3 değer kaybederek 37,8690 seviyesinden kapandı.
