İstanbul’da Avukat Sayısındaki Artış ve Nedenleri
Türkiye İstatistik Kurumu’nun Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi verilerine göre, 2024 yılında İstanbul’un nüfusu 15 milyon 701 bin 602 olarak belirlenmiştir. Bu rakamlar, İstanbul’un Türkiye’nin en kalabalık şehri olma unvanını sürdürdüğünü göstermektedir. Aynı zamanda, şehirde avukatlık mesleğini icra eden bireylerin sayısında da kayda değer bir artış yaşanmıştır. Türkiye Barolar Birliği’nin resmi web sitesinden edinilen bilgilere göre, 31 Ocak 2024 itibarıyla İstanbul Barosu’nda 65 bin 772, İstanbul 2 Nolu Barosu’nda ise 3 bin 592 avukat kayıtlıdır.
Kentteki Avukat Sayısının Artış Nedenleri
İstanbul Barosu’na 2025’in ilk çeyreğinde 565 yeni avukatın katılması ile birlikte, ruhsat sahibi avukat sayısı toplamda 66 bin 337’ye yükselmiştir. 2020 yılında kurulan İstanbul 2 Nolu Barosu’na kayıtlı avukat sayısı ise nisan ayında 3 bin 751’e ulaşmıştır. 5 Nisan Avukatlar Günü dolayısıyla hukukçular, şehirdeki avukat nüfusunun artış nedenlerini ve bu durumun olumlu ve olumsuz etkilerini değerlendirmiştir. Hukukçular Derneği Başkanı Melih Gülseren, avukat sayısındaki artışın en temel sebebinin hukuk fakültelerindeki öğrenci ve mezun sayısındaki yoğunluk olduğunu ifade etmiştir.
İstanbul, Ülkenin En Önemli Şehri
Gülseren, avukatlık mesleğinde özellikle yeni mezunların İstanbul’da bazı zorluklar yaşadığını belirterek, “İstanbul neden tercih ediliyor?” sorusuna yanıt vermiştir. “En önemli nedenlerden biri, üniversitelerin büyük çoğunluğunun İstanbul’da bulunması. Öğrenciler, eğitim hayatlarının başladığı şehirde kariyerlerine devam etmek istiyorlar. İstanbul, iş potansiyeli açısından dünyanın en önemli merkezlerinden birisi. Ticaret ve sanayi açısından ülkenin lokomotifi konumunda. Bu durum, avukatların müvekkil potansiyelini artırma imkanını da beraberinde getiriyor. Ayrıca, burada sunulan kaliteli ve prestijli mesleki eğitimler de önemli bir etken.”
Önleyici Hukuk Olmalı
Gülseren, avukat sayısındaki yoğunluğun getirdiği dezavantajlara da dikkat çekerek, “Bir avukat enflasyonu var,” demiştir. “Ülkemizde henüz herkes her işini ‘Bir avukata danışarak yapayım.’ düşüncesine tam olarak ulaşmış değil. Hükümetten bu konuda beklentilerimiz var. Mesleğin hitap edebileceği alanların genişlemesi için bakanlıkla zaman zaman görüşmeler yapıyoruz. Örneğin, basit bir tapu işleminde bile bir avukatın yer almasını istiyoruz, çünkü ileride sorunlar çıktığında avukata ihtiyaç duyuluyor. Tedbir hukuku oluşturulmalı, önleyici hukuk anlayışı benimsenmelidir. Her ailenin bir avukatı olmalı, ancak bu belki uzun vadede gerçekleşebilecek bir hedef.”
Gülseren, hukuk fakültelerindeki eğitim kalitesinin artırılması, müfredatın güncellenmesi ve eğitim süresinin 5 yıla çıkarılması gerektiğini vurgulamaktadır. Ayrıca, son yıllarda uygulamaya konulan Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı’nın mesleğin kalitesini artıracağına inandığını belirtmiştir.
Hukuki İhtilafların Fazlalığı Kaçınılmaz
İstanbul 2 Nolu Barosu Başkanı Yasin Şamlı, İstanbul’un dünyadaki hiçbir şehirle kıyaslanamayacağını ve kentte kayıtlı olmayan nüfus ile birlikte yaklaşık 20 milyon kişinin yaşadığını ifade etmiştir. Bu durum, şehirdeki hukuki ihtilafların fazlalığının kaçınılmaz olduğunu göstermektedir. Şamlı, bu nedenle İstanbul’daki avukat sayısının diğer illere oranla fazlalığının anlaşılır bir durum olduğunu vurgulamıştır.
Avukat sayısının fazla olmasının, hukuki ihtilafların daha fazla dağıtılması ve kazançlarının azalması anlamına geldiğini belirten Şamlı, “Özelde genç avukatlar, genelde ise tüm avukatlar için yeni iş alanları oluşturmak mümkündür,” diyerek önerilerde bulunmuştur. “Koruyucu hukukçuluk önerimiz hayata geçirildiğinde, meslektaşlarımızın iş imkanları genişleyecek ve kazançları artacak, bu sayede hukuki ihtilaflar da azalacaktır.”
Şamlı, gayrimenkul alım satımlarının avukat kontrolünde gerçekleştirilmesi, 1 milyon TL’nin üzerindeki sözleşmelerin avukat denetiminde yapılması gibi önerilerin meslektaşlara yeni iş alanları sağlayacağını ve mahkemelerin iş yükünü azaltacağını belirtmiştir.
Genç Avukatlar Ekonomik Zorluklarla Mücadele Ediyor
Hukuk temsilcilerinin adalet ve hizmet görevlerini etkin bir şekilde yerine getirebilmeleri için ekonomik kaygılarının olmaması gerektiğini ifade eden Şamlı, “Üzüntüyle belirtmek gerekir ki, İstanbul’da birçok genç avukat ekonomik zorluklar içinde mesleklerini icra etmeye çalışmaktadırlar.” şeklinde konuşmuştur. İstanbul’daki avukatların kazançları Anadolu’da çalışan avukatlara göre daha yüksek olsa da, giderlerinin de büyük oranda fazla olduğu gözlemlenmektedir.
Hukuk fakültelerinin sayısının ve kontenjanlarının fazla olmasının, avukat sayısındaki artışın temel nedeni olduğunu belirten Şamlı, bazı hukukçuların bu durumu çözmek için hukuk fakültelerinin sayısının ve kontenjanlarının azaltılmasını önermesinin yetersiz olabileceğini vurgulamıştır. “Dünya küçülüyor ve sınırların önemi azalıyor. Türkiye’de hukuk fakültelerinin veya kontenjanlarının azaltılması, avukat sayısını sınırlı tutmak için yeterli olmayabilir. İnsanlar, yurt dışında hukuk fakültelerini bitirip denklik talebinde bulunuyorlar. Kontenjanların azaltılması, gençleri daha fazla yurt dışına yönlendirebilir,” demiştir. Şamlı, fakülte kontenjanlarının azaltılmasının, devlet politikası çerçevesinde belirlenebileceğini ifade etmiştir.
Hukuk Fakültelerine Giriş İçin Üst Sınır Yetersiz
İstanbul Barosu Avukat Hakları Merkezi Başkanı Mustafa Rüzgar, İstanbul gibi büyük şehirlerde avukat sayısındaki artışın iş imkanlarının azalmasına ve avukatların ekonomik olarak zorluk çekmesine neden olduğunu belirtmiştir. Rüzgar, “İstanbul’daki ekonomik ve ticari faaliyetlerin yoğunluğu, Anadolu’ya göre potansiyel iş fırsatlarını artırsa da, son dönemlerde artan maliyetler ve ekonomik zorluklar nedeniyle başka bir avukatın yanında çalışan avukat sayısı ciddi oranda artmıştır,” demiştir.
Avukat sayısındaki artışın olumsuz etkilerini gidermek için yapısal değişikliklerin gerekli olduğunu vurgulayan Rüzgar, hukuk fakültelerine giriş için getirilen 100 bin kişilik üst sınırın yetersiz olduğunu, bu rakamın 50 bine düşürülmesi gerektiğini ifade etmiştir. “Bu yapılırsa hukuk fakültesi öğrenci sayısı azalacak, üniversitelerde daha nitelikli eğitim verilmesi mümkün olacak, mesleğin kalitesi artacak ve bahsettiğimiz ekonomik sıkıntılar büyük oranda giderilecektir.”
Rüzgar, İstanbul’da avukat sayısındaki artışın mesleğe olumsuz etkiler yarattığını belirterek, Türkiye’de 88 hukuk fakültesinin bulunduğunu ve 2024 YKS sonuçlarına göre bu fakültelere 13 bin 42 öğrencinin yerleştirildiğini dile getirmiştir. “Bu fakültelerin sayısındaki artış, eğitim kalitesinin düşmesine ve mezunların mesleki yeterliliklerinin sorgulanmasına neden olmaktadır. Ayrıca, avukat sayısındaki ani artışlar, avukatların gelirlerinde ciddi düşüşlere yol açmıştır,” demiştir.
