İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde Yolsuzluk Soruşturması Sürüyor
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) yönelik yürütülen ‘yolsuzluk’ soruşturması devam ediyor. Ekrem İmamoğlu’nun soruşturma kapsamında tutuklanmasının ardından, yeni bilgiler de gündeme gelmeye devam ediyor. Bu yeni detaylar, Sayıştay raporlarında da belgelenmiş durumda.
137 Usulsüzlük Tespit Edildi
Sayıştay’ın geçen Kasım ayında açıkladığı 2023 yılına ait denetim raporuna göre, toplamda 137 ayrı usulsüzlük tespit edildi. Raporda yer alan usulsüzlüklerden bazıları şu şekilde sıralanıyor:
- Yapım işlerinin farklı yapım ihaleleri kapsamında tamamlatılması ve bu yöntemin genel bir usul haline getirilmesi,
- Yapımı gerçekleştirilen bazı işlerin geçici kabulleri yapılmadan ve teslim tutanakları olmadan işletmeye açılması,
- Yol Bakım ve Alt Yapı Koordinasyon Daire Başkanlığı tarafından yapılan bazı ihalelerde hatalı uygulamalar olması,
- Yüklenicinin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek fiyat teklif ettiği iş kalemlerinde aşırı iş artışı yapılması ve düşük fiyatlı işlerin hiç yapılmaması veya az yapılması,
- Tasfiye edilerek kesin hesabı yapılmayan işler için ihaleye çıkılması,
- Tarihi ve kentsel sit alanına izinsiz yapı yapılması,
- Özel Halk Otobüslerinin 3. kişilerin kusurundan kaynaklı kazalar sebebiyle gerçekleştiremediği seferlere ilişkin ödenen ücretlerin rücu işlemlerinin gerçekleştirilmemesi,
- Hizmet alımı ihalelerinde mevzuata aykırı şekilde akaryakıt dahil araç kiralamalarına yer verilmesi,
- Kamu idaresinin mülkiyetinde yer alan araçların trafik tescil kayıtları ile envanter kayıtlarının uyuşmaması,
- Danışmanlık hizmet alımlarıyla hazırlatılan projelerin kullanılmaması,
- Kültürel etkinlikler ve Halkla İlişkiler Şube Müdürlüklerinin Torba İhalelerinde ihale mevzuatındaki hükümlere uyulmaması,
- On farklı iştirak şirketten doğrudan temin personel hizmet alımı yapılması ve personel arasındaki mali ve sosyal hak dengesinin korunamaması,
- Kent Mobilyaları Alım İhalesinde hatalı uygulamaların bulunması,
- Bazı işlere ait hak edişlerin ödenmesinde vergi ve sosyal güvenlik prim borcu olmadığına ilişkin belgenin sorgulanmaması,
- Fiyat dışı unsur ile puanlama yapılarak ihale edilen işlerde hatalı uygulamaların olması,
- İhale sonuçlarının öngörülen sürede Kamu İhale Kurumu’na bildirilmemesi,
- Trampa yoluyla kamulaştırma işleminde hatalı uygulamaların bulunması,
- Park alanı olarak meclis kararı alınan taşınmazın idarece satılması.
Usulsüzlükler Başlıklar Altında Toplandı
Raporda, taksi durağı yerlerinin bedel alınmadan ruhsatsız şekilde kullandırıldığı belirtilirken, 137 usulsüzlükten bazıları da şu şekilde ifade edildi:
- Tarihi değeri ve önemi olan Harbiye Cemil Topuzlu Açık Hava Tiyatrosu ve Yerebatan Sarnıcı’nın usulsüz şekilde kullandırılması,
- İdarenin hüküm ve tasarrufu altında olan ve imar planında yeşil alan ve park olarak kamunun kullanımına bırakılan yerlerin özel siteler tarafından işgal edilmesi ve işgallere süreklilik kazandırılması,
- Kiraya verilen taşınmazların kiracı tarafından sigortalarının yapılmaması,
- Taşınmaz kira bedellerinin günün emsal ve rayiç bedellerine göre güncellenmemesi,
- Kira alacaklarının takip ve tahsil işlemlerinin gerçekleştirilmemesi,
- Toplu taşıma hizmetlerinin ihalesiz olarak Özel Halk Otobüsleri Şirketleri ve Diğer Ulaşım Şirketleri ile doğrudan sözleşme yapılarak yürütülmesi,
- Toplu taşıma hizmetlerinde kullanılan İstanbulkartın usulsüz kullanımına ilişkin yaptırımlarda hatalı uygulamaların olması,
- Bazı haklar ile taşınmazların ihale yapılmaksızın belediye şirketlerine devredilmesi,
- Hafriyat sahaları işletme gelirlerinden bazı ilçe belediyelerine pay verilmesi,
- Yağmur sularının uzaklaştırılmasıyla ilgili harcamaların İSKİ hesaplarına aktarılmaması,
- Eğlence vergisi paylarının ilçe belediyelerine düzenli şekilde aktarılmaması,
- Müze paylarının ilçe belediyelerine gönderilmemesi,
- Çevre temizlik vergisi paylarının Çöp İmha Tesislerinin kuruluşu için ayrılmaması,
- Bazı işletmelerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmaksızın faaliyette bulunmaları,
- İşyeri açma ve çalışma ruhsatı almadan faaliyette bulunan işletmelere kapatma cezası verilmemesi,
- Bütçe emanetleri hesabında kayıtlı borçların muhasebe kayıtlarına alındığı sıraya göre ödenmemesi,
- İdareye aktarılan müze paylarına ilişkin hatalı muhasebe kayıtlarının yapılması,
- Satın alma suretiyle temin edinilen bazı taşınırların demirbaşlar hesabında izlenmemesi.
Taşınmazlar Yarı Fiyatına Hissedarlara Satıldı
Öte yandan, Eyüpsultan Topçular’da 4 arsa, Kadıköy Sahra-i Cedit’te bir kagir apartman, Büyükçekmece Kamiloba ve Güzelce’de 7 arsa, Kartal Soğanlık’ta 2 arsa, Pendik’te 1 arsa, Beşiktaş’ta 1 arsa ve Kemerburgaz’da 3 arsadan oluşan toplamda 61 bin 297 metrekarelik taşınmazın trampa anlaşmasıyla A.K. ve M.K.’ya verildiği öğrenildi. Raporda, bu apartman ve arsalar için meclis kararı olmadığı belirtildi. Diğer hissedarlarla ilgili herhangi bir tasarrufta bulunulup bulunulmadığı ise açıklanmadı. Ancak, A.K. ve M.K.’ya verilen İBB’ye ait taşınmazlara verdikleri bedellerin piyasa değeriyle bağdaşmadığı ve bu taşınmazlara düşük değer biçildiği ifade edildi.
Sayıştay, İstanbul Umum Emlak Komisyoncuları Esnaf Odası’na yazı yazarak İBB’nin taşınmazlarına belirlediği bedellerin gerçek değerlerle uyumlu olup olmadığını sordu. İstanbul Umum Emlak Komisyoncuları Esnaf Odası, İBB’nin taşınmazlarına biçtiği değer ile gerçek değer arasında ciddi bir fark olduğunu bildirdi. Yapılan araştırmalar ve yazışmalar sonucunda rayiç bedeller tespit edildi. Hissedarlara trampa edilen taşınmazların gerçek değeri ile İBB’nin belirlediği rayiç bedeli arasındaki fark, İBB’nin taşınmazlarının değerinin hemen hemen yarı fiyatına hisse sahiplerine verildiğini ortaya koydu.
Park Alanı Olan Taşınmazlar da Satıldı
Sayıştay raporunda, Büyükşehir Belediye Meclisi Kararı ile park alanı olarak belirlenen ve satılması mümkün bulunmayan taşınmazların, idare şirketine mevzuata aykırı şekilde satıldığına dikkat çekildi. Raporda ayrıca, kamu idaresinin sorumluluğunda olan meydan, yol ve park gibi umuma açık alanlarda yer alan 84 adet taksi durağının bedel alınmaksızın kullandırıldığı ve bu taksi duraklarının ruhsatsız şekilde faaliyet gösterdiği tespit edildi.
Usulsüz Kullanım İddiaları
Raporda, idarenin mülkiyetinde bulunan Harbiye Cemil Topuzlu Açık Hava Tiyatrosu’nun ecrimisil karşılığı kullandırıldığı ve bu şekilde ecrimisilin kira niteliğine dönüştürülerek taşınmazın işgaline süreklilik kazandırıldığı belirtiliyor. Ayrıca, Yerebatan Sarnıcı’nın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine aykırı olarak 51/g pazarlık usulüyle kiraya verildiği ifade ediliyor.
Bu tespitler, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde yaşanan yolsuzlukların boyutunu gözler önüne sererken, soruşturmanın seyrinin nasıl şekilleneceği merakla bekleniyor.
