Halikarnas Balıkçısı: Edebiyatımızın Denizcisi
Denizi, balıkçıları, sünger avcılarını, dalgıçları ve gemicileri anlattığı etkileyici eserlerle edebiyatımızda Halikarnas Balıkçısı olarak tanınan asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı, 135 yıl önce, 1890 yılında dünyaya geldi. Anısını sevgi ve saygıyla anıyoruz.
Ortaöğretimini ünlü Robert Koleji’nde tamamlayan yazar, ardından dünyanın sayılı üniversitelerinden Oxford Üniversitesi’nde Yakın Çağlar Tarihi okudu. İstanbul’a dönüşünde ise Resimli Ay, İnci gibi dergilerde yazılar yazdı, kapak süslemeleri ve resimler yaparak sanatını geliştirdi.
Sürgün Hayatı ve Edebi Yolculuğu
Cumhuriyet döneminde bir yazısı nedeniyle Bodrum’a sürgün edildi. Cezasının son kısmını İstanbul’da geçirdikten sonra, tekrar âşık olduğu Bodrum’a döndü. Anadolu ve Akdeniz kültürlerinin tanınması için kapsamlı çalışmalar yürüttü. Serveti Fünun, Cumhuriyet ve daha sonra Demokrat İzmir gibi dergi ve gazetelerde yazdığı yazı, hikâye ve romanlarla uluslararası bir üne kavuştu.
Bodrum ile özdeşleşen Halikarnas Balıkçısı, bu unvanını Bodrum’un eski adı olan Halikarnassos’tan almıştır. Edebiyatımızda denizi ve denizcileri en iyi anlatan yazarlardan biri olarak kabul edilen Halikarnas Balıkçısı, 1947 yılında İzmir’e yerleşti ve 13 Ekim 1974’te hayata gözlerini yumdu. Çok sevdiği Bodrum’a defnedildi.
Yazarın önemli eserleri arasında; Aganta Burina Burinata (roman), Turgut Reis (roman), Mavi Sürgün (otobiyografi), Merhaba Anadolu (deneme), Uluç Reis (roman), Düşün Yazıları (deneme), Ötelerin Çocukları (roman), Anadolu’nun Sesi (deneme), Altıncı Kıta Akdeniz (deneme), Deniz Gurbetçileri (roman) ve Ege’den Denize Bırakılmış Bir Çiçek (öykü) bulunmaktadır.
Denizcilik Hayalleri ve Babayla Karşı Karşıya Gelme
Başından geçen talihsiz bir olayın ardından denizciliği terk eden ve ticarete yönelen babası Süleyman Bey’in karşı çıkmasına rağmen, başkarakter Mahmut’un denizcilik hayalleri hiç sönmez. Mahmut, küçüklüğünden beri maketlerden yaptığı kayıklarla denizcilik aşkıyla yanar ve başka bir meslek düşünmez.
Süleyman Bey, denizcilerin iyi gelir elde edemediğini, bu işi yapacaksa olası tehlikeleri göze alması gerektiği yönünde oğluna nasihatler verir. Nasihatlerin yeterli olmayacağını düşünen baba, Mahmut’u bir ayakkabı ustasının yanına çırak olarak işe sokar.
Denizcilik Hayali – Ayakkabıcılık
Ustası Kirpi Halil’in eski bir denizci olması, Mahmut için önemli bir fırsat sunar. Ustasıyla sık sık denizcilik üzerine konuşan Mahmut’un hevesi her geçen gün artar. Denizcilikte usta olan insanlardan dersler almaya başlayan Mahmut, ustaların sorduğu sorulara mantıklı cevaplar vererek onların takdirini kazanmaya çalışır. Her doğru cevapla denizciliğe bir adım daha yaklaşmaktadır.
Aganta Burina Burinata
Okurlar, kitabın adının neden Aganta Burina Burinata olduğunu merak edebilir. Bu terimler, denizcilerin kendi aralarında kullandıkları komut sistemine işaret eder. Kaptanın tayfalarına verdiği emirleri ifade eden bu kelimeler, denizcilik terimlerinde önemli bir yer tutar; Aganta, tutmak veya zapt etmek anlamına gelirken, Burina ve Burinata ise yelkenlerin alt ve üst kısımlarını temsil etmektedir.
Gerçek Olan Hayaller ve Bir Mektup
Çekilmez ve cimri olan amcası Hakkı Reis’in yanında denizciliğe adım atan Mahmut, amcasının tavırlarına üzülse de artık sevdiği işi yapmanın mutluluğunu yaşamaktadır. Ancak amcasının tayfalardan birini feci şekilde dövmesi, Mahmut’un sabrını taşırır. Amcasıyla tartıştıktan sonra gemideki işinden olur. Tam bu dönemde gelen bir mektuptaki haber, işinden kovulmasının önüne geçer ve Mahmut için her şey artık çok farklıdır.
