Balkan Barış Platformu Dışişleri Bakanları Toplantısı düzenlendi…
Toplantıya katılan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, toplantı sonrası önemli açıklamalarda bulundu.
Açıklamalarında Rusya-Ukrayna müzakerelerine de değinen Bakan Fidan, “Bütün taraflar İstanbul’da Türkiye’de bir araya gelme konusunda irade beyan ediyorlar. Ama hangi şartlarda bir araya gelineceği konusunda iki taraftan gelen talepler var.” şeklinde konuştu.
“Geçtiğimiz günlerde üçüncü turunu tamamladığımız Rusya Ukrayna arasındaki istanbul görüşmelerinin önemli gündem maddelerinden biri de liderlerin bir araya getirilmesi.” diyen Bakan Fidan, devamında şu sözleri sarf etti:
“3 KONU ŞU ANA KADAR YAPTIĞIMIZ 3 OTURUMDA DA TARTIŞILAN KONULAR OLDU”
Biliyorsunuz 3 ana kulvarda şu ana kadar gidiyor. Birincisi insani konular dediğimiz ağırlıklı olarak esir değişimini içeren konular. İkincisi mevcut ateşkesle ilgili tarafların pozisyonlarının anlaşılması ile ilgili konu. Üçüncüsü liderlerin bir araya gelmesi. Hangi şartta ve nasıl bir araya gelecekleri. Bu 3 konu şu ana kadar yaptığımız 3 oturumda da tartışılan konular oldu.
Her bir araya gelişte daha fazla esirin yaralının tutuklunun değiştirilmesi konusunda mutabık kalınıyor. İki taraf da ellerinden gelen iyi niyeti göstererek gayreti göstererek bunu hayata geçiriyorlar. Bu açıkçası Cumhurbaşkanımızla bizleri çok memnun ediyor. Esarette olanların esaretten kurtulup ailelerine dönmesi, annelerin babaların eşlerin çocukların sevinç içerisinde olması gerçekten bu kadar büyük kayıplara ve yıkımlara sebep olan bir savaşta bir nebzede olsa olsa umut alanı.
“İSTANBUL’DA LİDERLER ZİRVESİ” MESAJI
Diğer taraftan liderlerin ne zaman ne şekilde ile bir araya geleceği konusunda yürüyen tartışmalar var. Durum itibariyle şöyle. Bütün taraflar Rusya, Ukrayna İstanbul’da Türkiye’nin ev sahipliğinde bir araya gelme konusunda irade beyan ediyorlar fakat hangi şartlarda ve ne zaman gelineceği konusunda devam eden müzakere süreci var. Ukrayna ve Rusya’nın bu konudaki farklı tutumlarını bizler müzakereciler olarak ortada bir yerde buluşturmaya gayret ediyoruz. Taraflar bu konuda konuşuyorlar.
Eğer bir ateşkes konusunda mutabık kalınacaksa liderler zirvesine Sayın Trump’ın da buna ilgi gösterdiğini biliyoruz. Dolayısıyla Cumhurbaşkanımız bu süreci biraz daha hızlandırmak istiyorlar. Kendisi liderler diplomasisine çok inanıyor. Belli tıkanmış noktaları liderlerin bir araya gelmesiyle açılabileceği yönünde kendilerinin bir düşüncesi var. Belki bunu mümkün kılmak için bir girişimde bulunabiliriz.
Burada liderler bir araya geldiği zaman ne türden bir tartışma zemininde hangi kararları alacaklar önceden heyetlerin bunu ilerletmesi gerekiyor. Şu anda bu aşamadayız. Daha önce liderlerde gelelim mi gelmeyelim mi gibi bir konuda da ihtilaf varken şu anda o ihtilaf yok. Herkes gelmek istiyor ama hangi şartta ve ne zaman gelelim konusunda farklı düşünceler var. Yakın gelecekte o da olursa ben İstanbul’da Cumhurbaşkanımızın ev sahipliğinde 3 liderin de bir araya geleceğine inanıyorum.
“BALKANLAR KELİMESİNİN, İŞBİRLİĞİ VE DAYANIŞMA ANLAMINDA KULLANILACAĞIZ BİR ZEMİNİ OLUŞTURMAK İSTİYORUZ”
Bakan Fidan’ın zirve kapsamında gerçekleştirdiği diğer açıklamaları şöyle:
Balkanlar kelimesinin bölünmeyi ve ayrışma değil, işbirliği ve dayanışma anlamında kullanılacağı bir zemini oluşturmak istiyoruz. Hem bölgemizin hem de yakın çevremizin refahına ve huzuruna katkı sağlama gayretindeyiz. Herhangi bir sürecin yerine geçmeyi değil, var olan mekanizmaları desteklemeyi hedefliyoruz. Belgrad diyalog süreci başta olmak üzere uluslararası toplumun çabalarını destekleyen bir çerçeve sunuyoruz.
“BALKAN SORUNLARINA BALKAN ÇÖZÜMLERİ BULMAK İÇİN BİR ARAYA GELDİK”
Balkan sorunlarına Balkan çözümleri bulmak ve somut projeler oluşturmak için bir araya geldik. Bölgesel meseleleri ele aldık. Balkanlar’ın tamamında istikrar ve refahın tesisinin temel önceliğimiz olduğuna vurgu yaptık. Bölgedeki siyasi gelişmelerin yanı sıra enerji güvenliği, bağlantı sağlığı, güçlendirilmesi ve bölgesel işbirliği ve kapasite inşası fırsatları dahil olmak üzere birçok başlık hakkında görüş alışverişlerinde bulunduk.
Elbette Balkan Barış Platformu’nun geleceğini de değerlendirdik. Bu platformun bölgede mevcut platform ve girişimler bakımından tamamlayıcı bir format oluşturmasını amaçlıyoruz. Bu hususları da kıymetli katılımcılarla detaylı bir şekilde değerlendirdik.
“KENDİ BÖLGEMİZE DAİR KARARLARI HEP BERABER ALMALIYIZ”
Toplantıların düzenli aralıklarla sürdürülmesi ve bölgesel işbirliğini somutlaştırarak projelere öncelik verilmesi yönünde ortak bir irade oluştu. Küresel ölçekte krizlerin iç içe geçtiği uluslararası normların aşındığı belirsizliklerin arttığı bir dönemden geçiyoruz. Bu sınamalar karşısında münferit değil, müşterek çözümler aranması gerektiği aklıselimin gereğidir. Bu nedenle bölgesel diyalog mekanizmalarının güçlendirilmesine her zamankinden daha fazla ihtiyaç duyulmaktadır. Kendi bölgemize dair kararları hep beraber almalıyız. Ortak bir tarihimiz ve bu tarihin acı ve güzel yanları var. Ancak bu tarihin bizi geçmişin çıkmazlarını mahkum etmesine izin vermememiz lazım.
Ortak tarihimizden dersler çıkartıp geleceğe birlikte yön verme sorumluluğunu üstlenmeliyiz. Biz geleceğimizi tesadüflere veya başkalarının ellerine bırakamayız. Balkan Barış Platformu’nun da bu arayışa hizmet etmesini temenni ediyoruz. Birlikte üreten farklılıkları zenginlik olarak gören bir Balkanlar için hep birlikte çalışma gayretiyle bu girişimi başlattık. Biz inanıyoruz ki istikrar, güven ve refah ancak birlikte inşa edilir.
ÜLKELERİN AB’YE ÜYELİK SÜRECİNİ DEĞERLENDİRDİ
7 katılımcı ülkenin 6’sı Avrupa Birliği üyeliğine aday ülke durumunda. Her birinin Avrupa birliğiyle değişen ölçeklerde şu anda adaylık süreçleri bir seyirde devam ediyor veya etmiyor. Ortak gündem maddelerinden biri Avrupa Birliği üyelik süreci içerisinden beraber tecrübe paylaşımımız nasıl olabilir? Ortak tutumlarımız, pozisyonlarımız neler olabilir? Avrupa Birliği ile ilişkilerimizde farklı anlattıklarımız nelerdir, bunu daha ileri nasıl taşıyabiliriz? Özellikle ait olduğumuz bölgeye yönelik farkındalığı Brüksel’de nasıl arttırabiliriz? Aday ülkeler olarak yani ağırlıklı olarak bu konunun üzerinden geçtik. Biliyorsunuz Avrupa Birliği’nin de bölgeye yönelik çok ciddi ekonomik ve kültürel, siyasi, teknolojik, birçok alanda politikaları var.
Fakat bizler Avrupa Birliği üyesi değiliz, aday ülkeyiz. Aday ülke olmanın getirdiği sorumluluklar var. Bu sorumluluklar giderek daha bağlayıcı hale gelebiliyor. Aday ülkeler kendi tercihlerine bağlı olarak Avrupa Birliği’nin aldığı kararları uygulama ve uygulamama yönünde adımlar atabiliyor. Türkiye’nin baştan beri düşündüğü esas itibariyle bir ortak noktayı bulup ortak nokta üzerinden ortak bir pozisyonu oluşturabilir miyiz? Türkiye’nin bu arayışı vardı. Dolayısıyla Avrupa Birliği konusundaki çalışmalarımızda daha koordineli bir ortam oluşturmak yönünde bir mutabakata varıldı. Özellikle Avrupa’nın vize politikaları başta olmak üzere Gümrük Birliği politikaları başta olmak üzere bu konularda beraber tecrübe paylaşımımız ne olabilir? Var olan jeostratejik ortam ne tür değişiklikler getiriyor ülkelerin üyelikleri ne zaman gerçekleşecek? Bütün bunların hepsini detaylı bir şekilde tartışmaya izin veren bir platform oldu.
“MASA ETRAFINDA HER ÜLKENİN FARKLI KAPASİTESİ VAR”
Diğer taraftan şunu da anlatmaya çalışıyoruz, tarihi olarak, coğrafi olarak, kültürel olarak bu ülkeler her biri birbirinin devamıdır. Dolayısıyla bu kadar karşılıklı bağımlılığın olduğu bir ülkeler topluluğunun belli konularda ortak hareket etmesi önemli. Aynı zamanda aramızdaki bu karşılıklı bağımlılığı sağlayan ortak noktaları modern zamanlarda, ticarete, ekonomiye, siyasi işbirliğine ve savunma sanayi iş birliğine nasıl dönüştürebiliriz? Onunla da ilgili çalışma konusunda mutabık kaldık. Çünkü masa etrafındaki her ülkenin farklı kapasitesi var. Bu konuyu bir gündem maddesi olarak ele aldık.
“BU 6 ÜLKENİN 6’SINDA DA TÜRKLER TURİZM SAYISINDA BİRİNCİ SIRADA GELİYOR”
Gençlik ve eğitim konusunda mobilizasyonun önemine değindik. Özellikle gençlerin daha fazla eğitim karşılıklı birbirlerini tanıması önemli. Bu 6 ülkenin 6’sında da Türkler turizm sayısında birinci sırada geliyor. Biliyorsunuz Balkan turları artık son derece revaçta. Vatandaşlarımız Balkanlara turlarla gidiyorlar. Her gittiğimiz başkentte Türk turistleri görüyoruz. Bu ülkelerde bundan son derece memnunlar. İstanbul ve Türkiye’nin geri kalanında hem turistik açıdan hem iş açısından da bu ülkeler için büyük bir çekim alanı. Bunu daha da ileriye nasıl taşırız bunu biz yeterince gözlemliyor muyuz, değerlendirebiliyor muyuz? Onun arayışı içerisinde de olduk, bunu da devam ettireceğiz.
BÖLGESEL SORUNLARA BÖLGESEL ÇÖZÜM
Bir de bölgesel sorunlara bölgesel çözüm üretme konusunda da mutabık kaldık. Biliyorsunuz biz bu konuyu hem Kafkaslar için hem Karadeniz için hem Yakın Doğu, Orta Doğu içerisinde çok kullanıyoruz. Yani hegemonyayı beklemektense kendi sorunlarımızı kendimizin çözeceği bir kapasite varsa onu da ortaya koymak bizim için bir görev. Bu konudaki farkındalık yönünde tartışmalarımız, görüşmelerimiz oldu. O konuda da memnuniyetle bir ortak zeminin olduğunu gördük.
“6 AYDA BİR TEKRAR TOPLANMA KARARI ALDIK”
6 ayda bir tekrar toplanma kararı aldık. Şimdilik İstanbul merkezi olmaya devam edecek. Balkan Barış Platformu bir gayri resmi formattır. Gayri resmi formatta, serbest ortamda samimi bir şekilde resmi kayıtlar olmadan sorunları açık bir şekilde tartışma üzerine kurulmuş bir format var. Önümüzdeki zaman dilimi içerisinde biraz ilerleme kaydettiğimiz zamanda liderlerimize de bu formatta bir araya getirme konusunda mutabık kaldık.
“BÖYLE BİR PLATFORM OLMASI, VAR OLAN SORUN ALANLARININ ÇÖZÜLMESİNE DE HİZMET EDECEK”
Masa etrafındaki bazı ülkelerin birbirleriyle olan sorun alanları ne olacak? Hiç kimse eski günlerdeki gibi bir sıcak savaşın, çatışmanın varlığını istemiyor. Sorunların diplomasi yoluyla konuşarak anlaşarak çözülmesi gündemin bu şekilde ilerletilmesi konusunda masa etrafında bir görüş birliği var. Ben bunu ikili görüşmelerimde de zaten görüyordum. Onun için böyle bir platform olması, var olan sorun alanlarının çözülmesine de hizmet edecek. Ama bölge sorunlar o kadar çok odaklanıyor ki diğer fırsat alanları da kaçırılıyor. Ekonomik olarak güvenlik olarak bize negatif geri dönüşümleri oluyor. Dolayısıyla belli sorunların parantez içine alıp veya onları çözmeye devam ederken, barışçıl yollarla ekonomik ve diğer alanlarda nasıl işbirliği yapılabilir? Çalışma konusunda bir farkındalığının olduğunu zihinsel mutabakatın olduğunu gördük. Taraflar masa etrafında da bunu ifade ettiler. Bence bölgesel barışı devamı adına en büyük çıktısı da bu.
