Dünya’nın Okyanuslarının Renk Değişimi
Dünya, yüzeyinin yaklaşık %70’inin sularla kaplı olmasıyla, uzaydan bakıldığında “soluk mavi bir nokta” olarak tanımlanır. Ancak bilim insanları, bu maviliğin gezegenin geçmişinde farklı tonlarla yer değiştirdiğini ve gelecekte de değişmeye devam edeceğini ortaya koymuştur. Japon araştırmacılar tarafından Nature dergisinde yayımlanan ilginç bir çalışmaya göre, Dünya’nın ilk okyanusları aslında yeşil renkteydi ve önümüzdeki yüzyıllarda bu rengin mor tonlarına dönüşebileceği öngörülmektedir.
Yeşil Dönemin İzinde
Yaklaşık 3.8 ila 1.8 milyar yıl önce, Arkeen ve Paleoproterozoik dönemlerine ait bulgulara göre, Dünya’da yalnızca tek hücreli organizmalar yaşıyordu ve atmosferde serbest oksijen bulunmuyordu. Yağmurların kayalardan sürüklediği demir, okyanuslara taşınıyor ve su altı volkanlarının yaydığı demir, o dönemin sularını adeta yeşile boyuyordu. Bu dönemde fotosentezin ilk adımları da atıldı. Anaerobik (oksijensiz) fotosentez yapan mikroorganizmaların ürettiği oksijen, suda çözünmüş demirle etkileşime geçerek okyanusların renginde kimyasal bir dönüşüm sağlıyordu. Bu süreç, nihayetinde atmosferde oksijenin birikmesini tetikleyerek gezegenin evrimi için kritik bir aşama olan “Büyük Oksidasyon Olayı”nı başlattı.
Iwo Jima’dan İthamla
Japon bilim insanlarının dikkatini çeken ilk unsur, Iwo Jima adası çevresindeki okyanus sularının alışılmadık bir şekilde yeşil tonlara bürünmesiydi. Bu renk değişiminin kaynağı, Fe(III) yani oksitlenmiş demir bileşikleri ve yoğun mavi-yeşil alg varlığıydı. Yapılan incelemeler sırasında, genetik olarak modifiye edilmiş alg türlerinin yeşil ışık altında daha verimli fotosentez yaptığı da keşfedildi. Bu canlıların taşıdığı klorofil ve phycobillins (PEB) pigmentleri, antik okyanusların rengini anlamamızda önemli ipuçları sunmaktadır.
Yeşil Gezegenler, Yaşamın İzlerini Taşıyabilir
Araştırmacılar, bu bulguların yalnızca Dünya’nın geçmişine ışık tutmakla kalmayıp, aynı zamanda uzayda yaşam arayışına da yön verebileceğini belirtiyor. Eğer başka bir gezegenin yüzeyi soluk yeşil tonlarda gözlemlenirse, bu o gezegende erken evre fotosentetik yaşamın izlerinin olabileceği anlamına gelebilir.
Okyanus Renkleri Değişebilir Mi?
Bilim insanlarına göre, denizlerin renk paleti sabit değildir. Mor, kırmızı veya kahverengi okyanuslar teorik olarak mümkündür. Örneğin, düşük oksijen ve yüksek sülfür koşullarında gelişen mor sülfür bakterileri, denizleri mor renge bürüyebilir. Ayrıca, demir yüklü akarsular ve bazı alg patlamaları okyanusları kırmızıya dönüştürebilir. Güneş’in yaşlanmasıyla artacak ultraviyole ışınları da bu değişimi hızlandırabilir. Sonuç olarak, Güneş’in genişleyip kızıl dev haline gelmesiyle, Dünya’daki tüm suların buharlaşacağı ve okyanusların yalnızca bir hatıra olarak kalacağı öngörülmektedir.
