Küresel ölçekte artan araç sayısı ve ulaşım ihtiyacı, karayolu trafiğini her geçen gün daha karmaşık bir yapıya dönüştürüyor. Bu karmaşıklığın içinde, kurallara uymamanın bedeli ise ne yazık ki çok ağır: Can kayıpları, kalıcı yaralanmalar ve yitirilen hayatlar.
Hız limitlerine uymamak, alkollü araç kullanmak, emniyet kemeri takmamak, çocuk koruma sistemlerini ihmal etmek ve motosiklet sürerken kask gibi temel güvenlik ekipmanlarını kullanmamak, ölümcül kazaların başlıca sebepleri arasında yer alıyor.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı’na göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 1,2 milyon insan trafik kazalarında hayatını kaybediyor; yaralananların sayısı ise 50 milyona yaklaşıyor. Karayolları, artık yalnızca ulaşım değil, aynı zamanda bir halk sağlığı sorununa da işaret ediyor.
Bu soruna dikkat çekmek ve farkındalık oluşturmak amacıyla her yıl mayıs ayında “Karayolu Güvenliği ve Trafik Haftası” düzenleniyor. AA muhabiri, bu hafta dolayısıyla dünyanın dört bir yanından trafik kazalarına ilişkin verileri derledi.
EN ÇOK CAN KAYBI GÜNEYDOĞU ASYA’DA
Dünya Sağlık Örgütü’nün 2023 yılında 170 ülkeden topladığı verilerle hazırladığı rapora göre, trafik kazalarından kaynaklanan ölümlerin yüzde 90’ı düşük ve orta gelirli ülkelerde meydana geliyor.
Güneydoğu Asya, yüzde 28’lik oranla bu ölümlerin en fazla görüldüğü bölge olurken, onu yüzde 25 ile Batı Pasifik, yüzde 19 ile Afrika izliyor.
Ancak umut veren gelişmeler de yok değil. Rusya, Japonya, Norveç, BAE, Litvanya, Danimarka ve Venezuela gibi ülkeler, 2021 yılı itibarıyla trafik kazalarına bağlı ölümleri, 2010 yılına kıyasla yarıya indirmeyi başardı. Bu başarılar, bilinçli politika ve etkili uygulamaların hayat kurtardığını gösteriyor.
Birleşmiş Milletler’in 2020 yılında aldığı kararla 2030 yılı sonuna kadar trafik kazası kaynaklı can kayıplarının küresel ölçekte yarı yarıya azaltılması hedefleniyor.
HİNDİSTAN’DA ALARM VEREN RAKAMLAR
Dünyanın en kalabalık ülkesi Hindistan’da ise tablo hâlâ ürkütücü. The Indian Express gazetesinin 2023 verilerine göre, ülkede 480 binden fazla trafik kazası meydana geldi. Bu kazalarda 170 binden fazla insan hayatını kaybetti. Bu rakamlar, yalnızca sürücü hatalarının değil, altyapı yetersizliklerinin de acil önlem gerektirdiğini gösteriyor.
GÜVENLİ TRAFİK İÇİN NELER YAPILMALI
Trafik güvenliğini artırmak için yalnızca bireysel farkındalık değil, sistematik çözümler de gerekiyor. Yolların yapısal kalitesi, araçların düzenli bakımı ve toplumun bilinç düzeyi, trafik güvenliğinin temel taşlarını oluşturuyor.
DSÖ’nün raporuna göre, 2022 itibarıyla 88 ülkede emniyet kemeri kullanımı zorunlu. Ancak yayaların korunmasına yönelik yasa sadece 44 ülkede yürürlükte. Hız sınırlarını düzenleyen yasalara sahip ülke sayısı 163 iken, düzenli araç muayenesini şart koşan mevzuat 134 ülkede uygulanıyor.
İki ve üç tekerlekli araç sürücüleri, trafik kaynaklı ölümlerin yüzde 30’unu oluşturuyor. Oysa yalnızca kask takmak bile bu ölümlerin önemli bir kısmını önleyebiliyor.
YAPAY ZEKA, TRAFİKTE YENİ DÖNEM BAŞLATIYOR
Gelişen teknoloji, trafik güvenliğinde de yeni kapılar aralıyor. Günümüzde birçok ülke, kazaları önleme ve akışı optimize etme amacıyla yapay zeka destekli sistemlere yöneliyor.
Dubai’de RTA (Yollar ve Ulaştırma Otoritesi), trafik ışıklarını yapay zeka algoritmalarıyla yöneterek hem bekleme sürelerini azalttı hem de trafik akışını hızlandırdı.
Ancak bu teknolojik yeniliklerin her zaman sorunsuz ilerlediği söylenemez. Hollanda’nın başkenti Amsterdam’da, cep telefonu verileriyle trafik tahmini yapılması planlanan bir yapay zeka projesi, siber güvenlik ve mahremiyet endişeleri nedeniyle iptal edildi. Bu gelişme, dijital çözümlerin insan haklarıyla dengelenmesi gerektiğini bir kez daha ortaya koydu.
