Çin’in doğusunda yer alan Fucien eyaletinin Şiamın kentinde, 28-29 Mayıs tarihlerinde düzenlenen 3. Çin-Pasifik Ada Ülkeleri Dışişleri Bakanları Toplantısı, bölgesel iş birliğini güçlendiren önemli kararlarla sona erdi.
Toplantıya Çin ile diplomatik ilişkileri bulunan 11 Pasifik ada ülkesinin dışişleri bakanları katıldı. Görüşmelerin ardından yayımlanan sonuç bildirgesi ve Çin Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamaları, Pekin’in bölgeye yönelik politikalarında iklim ve kalkınma başlıklarının ön planda olduğunu ortaya koydu.
PEKİN’DEN ADA ÜLKELERİNE İKLİM DAYANIŞMASI
Çin, iklim değişikliğinin Pasifik üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla 100 projeye destek vereceğini duyurarak bu kapsamda 2 milyon dolarlık bir fon ayırdığını bildirdi. Ayrıca, afetlere karşı hazırlık ve müdahale kapasitesini artırmak için ada ülkelerine uydu verisi desteği sağlama sözü verildi.
GEÇİM KAYNAKLARI VE EĞİTİM DE GÜNDEMDE
İklim başlığının yanı sıra, Çin’in ada halklarının yaşam standartlarını yükseltmeye yönelik 200 projeye de imza atacağı belirtildi. Pekin yönetimi, öğrencilere burs ve mesleki eğitim imkânı sunacağını da ilan etti.
TİCARETTE YENİ ADIMLAR
Taraflar, serbest ticaret anlaşması müzakerelerini hızlandırma konusunda mutabakata varırken, Çin tarafı ada ülkelerinden yapılan ihracatı kolaylaştırmak için adımlar atacağını belirtti.
VANG Yİ’DEN DOLAYLI ABD ELEŞTİRİSİ
Toplantıya Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi ile Kiribati Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı Taneti Maamau eş başkanlık yaptı. Vang, Paris İklim Anlaşması’ndan çekilen ABD’yi ismini vermeden eleştirerek, Çin’in Pasifik bölgesinde “güvenilir, samimi ve istikrarlı bir ortak” olacağını vurguladı. Çin’in bölgeye sağladığı yardımların hiçbir siyasi ön koşula bağlı olmadığını belirten Vang, egemenlik ve bağımsızlık ilkelerine saygılı olduklarının da altını çizdi.
GÜVENLİK VURGUSU YOK
Yayımlanan bildirgede çevre, ekonomi ve eğitim gibi konulara ağırlık verilirken, son dönemde tartışmalara neden olan güvenlik iş birliğine dair herhangi bir ifade yer almadı.
Tartışmalı Güvenlik Anlaşmaları Gündemdeki Yerini Koruyor
TARTIŞMALI GÜVENLİK ANLAŞMALARI
Çin’in Pasifik’te artan etkisi, özellikle güvenlik alanındaki girişimleriyle dikkat çekiyor. 2022’de Solomon Adaları ile imzaladığı ve detayları kamuoyuyla paylaşılmayan güvenlik anlaşması, Pekin’in bölgedeki varlığını artırma çabası olarak yorumlanmıştı. İddialara göre anlaşma, Çin savaş gemilerinin adalarda konuşlanmasına ve Çinli güvenlik güçlerinin davet üzerine ülkeye girmesine olanak sağlıyordu. Muhalefet bu durumu ülkenin iç işlerine müdahale olarak değerlendirmişti.
Benzer şekilde Fiji hükümeti, 2023’te Çin ile yürütülen polis iş birliği programını “hukuk ve demokrasi anlayışındaki farklılıklar” nedeniyle iptal etmişti.
